Small Roadside Sacral Structures in the Borzechów Commune (Lublin Region) and Their Dendroflora

Small Roadside Sacral Structures in the Borzechów Commune (Lublin Region) and Their Dendroflora

PDF

Authors: Magdalena Lubiarz, Piotr Kulesza and Małgorzata Żak-Kulesza

Volume/Issue: Volume 22: Issue 1

Published online: 26 Jun 2019

Pages: 23–28

DOI: https://doi.org/10.2478/ahr-2019-0005

Abstract

Trees and shrubs significantly increase the visual value of roadside crosses and shrines. The paper presents results of the inventory of small roadside sacral structures in Borzechów Commune (Central-Eastern Poland). The species composition and the age status of dendroflora surrounding small roadside sacral structures were examined. We have inventoried 94 small roadside sacral structures in Borzechów Commune. Only 68 of them were surrounded by trees and shrubs that represent 39 species. The most common deciduous species are small leaved lime (Tilia cordata Mill.) and common lilac (Syringa vulgaris L.), but the most common coniferous species is northern white-cedar (Thuja occidentalis L.). In the research area the most common small roadside sacral structures are crosses. Shrines and statues of saints are very rare.

Keywords: dendroflora, small roadside sacral structures, landscape of Borzechów, cross, shrine

PDF

References

ANTOLAK M. – SZYSZKOWSKI W. 2013. Funkcjonowanie krzyża przydrożnego w krajobrazie kulturowym Polski. In Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego PTG 2013 no. 21 pp. 57–66.


BIAŁCZAK A. 2002 Krzyże i kapliczki przydrożne zachodniej Kurpiowszczyzny. In Zeszyty Naukowe OTN 2002 no. 16 pp. 253–286.


BIEGALSKA J. 2000 Historia wsi Niedrzwica Kościelna Niedrzwica Kościelna : Wyd. Towarzystwo Przyjaciół Niedrzwicy Kościelnej.


BORCZ Z.M. 2003. Czechowicz. Zieleń towarzysząca obiektom sakralnym. In Gospodarczyk F. (red.) Ogrody przyświątynne i klasztorne. Rekonstrukcja rewaloryzacja pielęgnacja. Wrocław: Stowarzyszenie Ogrody Dolnośląskie 2003 pp. 81–86.


CAŁA A. 2007. Krajobraz z sacrum w tle – kapliczki przydrożne jako element krajobrazu wsi opolskich. In Teka Kom. Arch. Urb. Stud. Krajobr. – OL PAN 2007 no. 3 pp. 24–34.


CZERWIŃSKI T. 2012. Kapliczki i krzyże przydrożne w Polsce. Warszawa : MUZA 2012 250 p.


FORTUNA-ANTOSZKIEWICZ B. – KIMIC K. 2007. Miejsce kapliczek i przydrożnych krzyży w krajobrazie terenów wiejskich Mazowsza. In Teka Kom. Arch. Urb. Stud. Krajobr. – OL PAN 2007 no. 3 pp. 35–47.


FRĄCKIEWICZ W. 2011. Kapliczki w żywym dziedzictwie kultury tradycyjnej koło Lublina. In Studia Kulturowo-Edukacyjne vol. 6 2011 no. 1 pp. 98–151.


GARBACZ K. 2009. Na szlaku biłgorajskich kapliczek i krzyży przydrożnych. Zielona Góra : Agencja Wydawnicza PDN 2009 352 p.


GAUDA A. 1987. Ludowe krzyże żelazne na Lubelszczyźnie. In Studia i Materiały Lubelskie 1987 no. 12 pp. 109–144.


GOLONKA-CZAJKOWSKA M. – MAJ M. 2006. Kapliczki krzyże i figury przydrożne. Znaki sacrum ludzką ręką wzniesione. Skarby kultury gminy Bukowina tatrzańska. Studium sakralizacji przestrzeni. Bukowina Tatrzańska : KLINgraf 2006 111 p.


GRĄCZKOWSKI T.J. BYKOWSKA. 2018. Charakterystyka przydrożnych obiektów sakralnych gminy Nakło nad Notecią. In Nauka Przyroda Technologie vol. 2018 no. 1 pp. 19–33.


GRĄCZKOWSKI T.J. BYKOWSKA. 2018. Charakterystyka przydrożnych obiektów sakralnych gminy Nakło nad Notecią. In Nauka Przyroda Technologie vol. 2018 no. 1 pp. 19–33.


HOCHLEITNER J. 2014. Kapliczki w krajobrazie kulturowym Warmii na przełomie stuleci XIX i XX. In Mrągowskie Studia Humanistyczne vol. 1 2014 no. 1 pp. 70–92.


HOLLY G. 2012. Krzyże i kapliczki przydrożne na pograniczu polskosłowacko-ukraińskim. In Roczniki Bieszczadzkie 2012 no. 20 pp. 309–345.


JANCZAREK A. – MARZEC Z. – SKROK R. 2014. Gmina Wilkołaz. Kraków : Wydawnictwo Imagine Design Group 2014.


JANICKA-KRZYWDA U. 1991. Kapliczki i krzyże przydrożne polskiego Podkarpacia. Warszawa : Towarzystwo Karpackie 1991 74 p.


KIJOWSKA J. 2015. Krzyże w krajobrazie wiejskim Wielkopolski – istniejące czy utracone dziedzictwo kulturowe? In Карпатський Край 2015 no. 1–2 (6–7) pp. 358–366.


KONDRACIUK P. – URBAŃSKI A. 2008. Kapliczki figury i krzyże przydrożne w pejzażu pogranicza. Lublin-Zamość : Muzeum Zamoyskie 2008 128 p.


KOPCIOWSKI D. 2018. Obwieszczenie nr 1/2018 Lubelskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Lublinie z dnia 2 lutego 2018 r. w sprawie wykazu zabytków wpisanych do rejestru zabytków nieruchomych województwa lubelskiego i do rejestru zabytków archeologicznych województwa lubelskiego. 2018 Dziennik Urzędowy Województwa Lubelskiego Poz. 576. [http://www.wkz.lublin.pl/images/stories/Obwieszczenie_nr%201%20z%202018%20r_%20LWKZ.pdf]


KOSIDŁO M. 2015. Niedrzwica Duża jakiej nie znamy – z dziejów przedwojennej wsi. Niedrzwica Duża : Zeszyty Niedrzwickie Towarzystwo Przyjaciół Ziemi Niedrzwickiej 2015.


KOZACZYŃSKA B. 2007. Kapliczki figury i krzyże przydrożne elementem krajobrazu przyrodniczo-kulturowego południowozachodniego Podlasia. In Żabka M. R. Kowalski. (eds.). Przyroda a turystyka we wschodniej Polsce. Siedlce : Wydawnictwo Akademii Podlaskiej 2007 pp. 256–270.


KOZACZYŃSKA B. 2010. Mała architektura sakralna w krajobrazie kulturowym Ziemi Łosickiej. In Problemy Ekologii Krajobrazu 2010 no. 27 pp. 203–207.


KOZŁOWSKI M. (ed.). 2013. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Borzechów. Lublin : Zakład Planowania Przestrzennego Towarzystwa Urbanistów Polskich 2013 81 p.


KULESZA P. – LUBIARZ M. 2013. Przydrożne obiekty sakralne w gminie Mełgiew (woj. lubelskie) – analiza kulturowokrajobrazowa. In Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego PTG 2013 no. 21 pp. 127–140.


KULESZA P. – LUBIARZ M. – ŻAK-KULESZA M. 2017a. Kulturowe historyczne i religijne znaczenie kapliczek i krzyży przydrożnych w gminie Trzydnik Duży. In Archiwa Biblioteki i Muzea Kościelne 2017 no. 108 pp. 123–151.


KULESZA P. – LUBIARZ M. – ŻAK-KULESZA M. 2017b. Dendroflora of roadside sacral objects in the Trzydnik Duży Commune (Lublin Voivodeship). In Acta Scientiarum Polonorum Administratio Locorum vol. 16 2017 nol. 4 pp. 239–247.


KUPRJANIUK S. 2014. Ludowa rzeźba drewniana w wyposażeniu warmińskich kapliczek i krzyży dawniej i dziś. In Studia Ełckie vol. 16 2014 no. 2 pp. 183–202.


LUBIARZ M. – KULESZA P. 2013. Dendroflora przydrożnych obiektów sakralnych w gminie Mełgiew (woj. lubelskie) w aspekcie przyrodniczo-krajobrazowym. In Teka Kom. Arch. Urb. Stud. Krajobr. – OL PAN vol. 9 2013 no. 1 pp. 42–54.


MAJDECKA-STRZEŻEK A. 2003. Zieleń obiektów sakralnych w Polsce – tradycja i współczesność. In Gospodarczyk F. (red.) Ogrody przyświątynne i klasztorne. Rekonstrukcja rewaloryzacja pielęgnacja. Wrocław : Stowarzyszenie Ogrody Dolnośląskie 2003 pp. 87–101.


MAJDECKI L. 1986. Tabele wiekowe drzew. Manuscript. Warszawa : SGGW 1986.


MEŁGES H. 2010. Współczesne rozwiązania materiałowe form kapliczek w krajobrazie wsi i miasta. In Czasopismo techniczne vol. 18 2010 no. 107 pp. 321–328.


MRÓZ F. 2014a. Małopolska droga św. Jakuba – geneza rozwój nowe wyzwania i perspektywy. In Rozprawy Naukowe Akademii Wychowania Fizycznego we Wrocławiu 2014 no. 47 pp. 22–31.


MRÓZ F. 2014b. Szlaki pielgrzymkowe w krajobrazie sakralnym Polski In Partyka J. (ed.) Krajobraz sakralny. Lwów : XXII Seminarium Sacrum i przyroda 2014 pp. 103–118.


MYGA-PIĄTEK U. 2012. Krajobrazy sakralne i religijne próba umiejscowienia w typologii krajobrazów kulturowych. In Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego PTG 2012 no. 17 pp. 13–23.


PACYNIAK C. – SMÓLSKI S. 1973. Drzewa godne uznania za pomniki przyrody oraz stan dotychczasowej ochrony drzew pomnikowych w Polsce. In Roczniki AR w Poznaniu 1973 no. 67 pp. 41–65.


PAWELEC L. 2004. Wielokulturowy wymiar kapliczek i krzyży przydrożnych. Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. In Pedagogika 2004 no. 13 pp. 243–252.


PLIT J. 2012. Ślady sacrum w krajobrazie. In Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego PTG 2012 no. 17 pp. 33–40.


PRZYBYLSKA L. 2005. Pojęcie przestrzeni sakralnej. In Domański B. – Skiba S. (red.). Geografia i sacrum. Kraków : IGiGP UJ 2005 no. 2 pp. 381–387.


PRZYBYLSKA L. – CZEPCZYŃSKI M. 2016. Landscape Sacralisation in Post-communist Poland. In Scottish Geographical Journal 2016 pp. 1–21.


PUDELSKA K. 2011. Zieleń towarzysząca kapliczkom i krzyżom przydrożnym powiatu przeworskiego. In Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych 2011 no. 568 pp. 101–110.


PUKOWIEC K. – PYTEL S. 2013. Typologia i waloryzacja małych form architektury sakralnej w krajobrazie Ziemi Wodzisławskiej. In Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego PTG 2013 no. 21 pp. 103–113.


RADZISZEWSKI M. 2008. Krzyże kapliczki i figury świętych. Obiekty kultu religii chrześcijańskiej w gminie Przygodzice. Przygodzice : Radziszewski M. 2008 53 p.


REMBIŚ M. – SOWA M. – UHRYŃSKA A. 2012. Przydrożne kapliczki piaskowcowe z południowej części Krakowa. In Przegląd Geologiczny vol. 60 2012 no. 7 pp. 368–371.


RYDZEWSKA A. – WILKANIEC A. 2013. Kapliczki i krzyże w krajobrazie otwartym i zurbanizowanym Wielkopolski. In Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego PTG 2013 no. 21 pp. 89–102.


SENETA W. – DOLATOWSKI J. 2017. Dendrologia. Warszawa : Wyd. Naukowe PWN 2017 544 p.


SEWERYN T. 1958. Kapliczki i krzyże przydrożne w Polsce. Warszawa : PAX 1958 213 p.


Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. T. 1–15 Warszawa : nakł. Filipa Sulimierskiego i Władysława Walewskiego 1880–1914.